Vrijwel iedereen heeft wel van ASS gehoord en heeft er in enige mate een beeld bij. Dit beeld is veelal bepalend voor de manier waarop naar autisme gekeken wordt. Maar klopt dat beeld wel? Waar is het beeld op gebaseerd? Past iedere autist binnen dat beeld?

​

Gijs Horvers (ervaringsdeskundig autisme-spreker, begeleider en auteur) zegt daarom terecht "Als je een autist kent, ken je er ook maar één". Want een Autisme Spectrum Stoornis heeft op iedereen een andere uitwerking en kent daarom vele gezichten. De hieronder beschreven sterke- en zwakke punten of uitingsvormen zijn daarom niet op iedere autist altijd van toepassing zijn. Ik omschrijf hier het gehele spectrum van Autisme Stoornissen.

​

Vanaf dat moment dat Leo Kanner en Hans Asperger in de jaren 40 voor het eerst in hun werkpraktijk op autistisch gedrag stuitten is autisme, met name de uitingsvorm en oorsprong daarvan, vaak onderwerp van discussie geweest (Zeevalking, 2000). Recentelijk nog (in 2013) zijn de uitgangspunten voor de beoordeling van autisme opnieuw beschreven in de DSM-5 en zijn de verschillende classificaties van autisme komen te vervallen. In Nederland spreekt men daarom ook sinds 2017 enkel nog over Autisme Spectrum Stoornissen (ASS) en niet meer van Klassiek Autisme, Asperger of PDD-NOS.

​

ASS is een pervasieve ontwikkelingsstoornis die zich kenmerkt door problemen op verschillende ontwikkelingsgebieden zoals sociaal contact en prikkelverwerking. Er is sprake van een verstoorde informatieverwerking in de hersenen die het autistisch gedrag verklaren. Dit gedrag kan worden beschreven vanuit drie verschillende denkstijlen (Bogdashina, 2008; Vermeulen & Degrieck, 2007):

• Executieve functies (EF): De cognitieve processen die verantwoordelijk zijn voor gedrag zijn zwak. Onderzoek toont aan dat niet alle EF verstoord zijn en zeker ook niet bij iedereen met ASS in dezelfde mate. Denk hierbij aan moeilijkheden met plannen en organiseren, of aan het bedwingen van impulsen.

• Centrale Coherentie (CC): Iemand met ASS neemt de wereld in fragmenten waar maar kan deze moeilijk integreren in een geheel.Kennis of vaardigheden kunnen daarom lastiger veralgemenen naar een andere situatie of context (transfer). Mensen met autisme kunnen daarom sterk gericht zijn op details, erg vasthouden aan volgordes of ongebruikelijk lang doen over het automatiseren van vaardigheden.

• Theory of mind (TOM): Mensen met ASS kunnen zich moeilijk verplaatsen in andermans perspectief en gaat vaker uit van de eigen beleving. Het is voor hen bijvoorbeeld niet vanzelfsprekend om iemand te feliciteren met zijn verjaardag, mensen echt aan te kijken of onbedoeld kwetsende opmerkingen maken.

​

Er wordt nog altijd veel onderzoek gedaan naar ASS. Hierdoor weten we nu dat de prikkelverwerking voor een groot deel verantwoordelijk is voor de bovengenoemde moeilijkheden. Informatie (prikkels) worden bij ASS anders in de hersenen verwerkt dan in een neurotypisch brein. De informatie kan in een autistisch brein een andere betekenis krijgen en kan een ander verwerkingspad lopen (De Bruin, 2017). Een zachte aanraking kan heel veel pijn doen of het duurt lang totdat doordringt wat er gezegd is of gebeurt is. 

​

Met de nieuwe kennis van de andere prikkelverwerking ontstaan nieuwe theorieen ten aanzien van het autistisch gedrag. De Intense World Theory is een theorie waarnaar de laatste jaren steeds meer onderzoek naar gedaan wordt. Deze theorie is gebaseerd op het gegeven dat autisten problemen ervaren met de prikkelverwerking. Ze kunnen totaal overprikkeld raken terwijl anderen dezelfde prikkels niet eens waarnemen, ook prikkels op emotioneel gebied. De theorie oppert de mogelijkheid dat autisten zodanig gevoelig zijn voor de wereld om zich heen dat zij zich ervoor afsluiten.

​

bronnen:

Bogdashina, O. (2008). Theory of Mind en de Triade van Perspectieven bij Autisme en Syndroom van Asperger: Een blik vanaf de brug. Antwerpen: Garant.

De Bruin, C. (2017). Dit is autisme: van hersenwerking tot gedrag. Doetinchem: Graviant.

Vermeulen, P. & Degrieck, S. (2007). Mijn kind heeft autisme: Gids voor ouders, leerkrachten en hulpverleners (2e druk). Tielt: Lannoo.

Zeevalking, M. (2000). Autisme: Hoe te verstaan, hoe te begeleiden? Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

​